INTRO

Enerzijds literatuurwetenschappen en anderzijds geografie. Op de overlap tussen de twee richt zich deze pagina want dat is een terrein geworden van analyse en onderzoek.. Literaire werken hebben altijd een plaats van handeling. De relatie tussen mensen en hun omgeving is vaak een belangrijk onderdeel van de plot, het thema of de setting van een verhaal. Behalve dat literatuuranalyse tegenwoordig meer aandacht heeft voor de geografische aspecten is het ook zo dat teksten, inclusief literaire, steeds meer aanwezig zijn in de analyses van geografen. Literatuur komt zo bijvoorbeeld ook steeds vaker aan bod in de aardrijkskundeles. 

Op het terrein van de literatuur en geografie hebben zich de laatste decennia diverse richtingen ontwikkeld met als kern analyse  van de ruimtelijke omgeving, de plaats waar zich iets afspeelt of het in kaart brengen ervan. In de literatuuranalyse is de ruimtelijke omgeving in een verhaal tegenwoordig minstens net zo belangrijk als het aspect ´tijd´, dus wanneer iets plaatsvindt. Het vakgebied dat zich hiermee bezighoudt heet literaire geografie, dat zich verdiept in hoe mensen een specifieke plaats ervaren en erdoor zijn gevormd. Maar ook literaire cartografie, geokritiek, ecokritiek, geopoëtiek, geografie van de literatuur, kaartstudies, narratieve cartografie, beschrijving van plaatsen en geohumanoria zijn studierichtingen.  

Op deze pagina wordt dieper ingegaan op deze ontwikkeling, mede aan de hand van voorbeelden van literaire werken, die onderwerp van analyse zijn geweest of kunnen zijn.

 

Binnenkort in Groot-Brittannië:

Wandelen met gepersonaliseerde app-route 

Recreatief wandelen is gezond voor iedereen. Buiten zijn is immers goed voor het fysieke en geestelijke welzijn. Als aanvulling op gedrukte kaarten en toeristische gidsen zijn er tegenwoordig apps en online platforms om routes te zoeken, maken, plannen, op te halen en delen, zoals Strava, Komoot en Fitbit. De routes verschillen uiteraard van elkaar in lengte, morfologie, hoogteverschil en aard van de omgeving die de wandelaar doorkruist. Routes die langs zogeheten points of interest (POI's), interessante punten, leiden, zoals een mooi natuurgebied of unieke erfgoedlocatie, kunnen rekenen op waardering.

Onderzoekers deden recentelijk voor de Britse kaartenmakers Ordnance Survey onderzoek naar digitale wandelroutes met als uiteindelijk doel betrokkenheid bij het buitenleven van Britten vergroten. Binnen een theoretisch kader van recreatief wandelen, bekeken zij van vier miljoen door gebruikers gegenereerde routes individuele, sociale en ecologische dimensies. Daarnaast bekeken zij de route zelf, dus of het traject zich in een natuurlijke of stedelijke omgeving bevindt, en de bijgeleverde informatie, zoals rond de hoogtepunten onderweg. 

De routes bevatten beschrijvingen met kaarten, illustraties en foto´s van uiteenlopende aard, met vermelding van allerlei kenmerken, ter ondersteuning van de besluitvorming van gebruikers. De tools om naar routes te browsen zijn zodanig ingesteld dat er vooral keuze is uit enigszins geaccidenteerde routes die tussen 10 en 20 km lang zijn. Op zich handig voor de gebruiker, maar volgens de onderzoekers wel wat beperkt. Er is natuurlijk veel meer mogelijk. Zo kan er ook rekening worden gehouden met de gebruikers, die een wandeling van 5 km al lang genoeg vinden.

Een deel van de waarde van een route zijn de ´POI´s’ die de wandelaar passeert, zoals natuur (nationaal park, grasland, heideveld) of een bijzonder gebouw (erfgoedlocatie), dus die worden altijd vermeld, en daarnaast eet- en drinkgelegenheden. Wandelen met behulp van apps brengt vele voordelen met zich mee. De natuur ingaan is goed voor de gezondheid en kan als groepsactiviteit plaatsvinden, waardoor sociaal isolement verminderd kan worden. Dus ook wie niet zo ver kan lopen moet op pad kunnen, vinden ze bij de OS, bijvoorbeeld door een variant van de route, bijvoorbeeld een ingekort traject, naar een populaire bezienswaardigheid, te kunnen downloaden.

De onderzoekers bevelen de samenstellers van digitale wandelroutes aan, meer met de gebruikers rekening te houden als het gaat om het toevoegen van informatie, kaarten en foto’s. Met meer aandacht voor individuele, sociale en ecologische dimensies van de omgeving. Wandelen kan op die manier de band met de omgeving versterken, en daarmee ook met lokale en sociale netwerken, aldus de onderzoekers. Ook is een aanbeveling gebruikers niet alleen te helpen bij het vinden van geschikte routes in een vertrouwde omgeving, maar ook verkenning van meer diverse en ook nieuwe routes aan te moedigen, bijvoorbeeld door een onbekend landschap, daarbij dus ook weer individuele, sociale en omgevingsfactoren inzettend.

Om hiernaartoe te werken willen zij ook een voor hun onderzoek gemaakte classificatie van wandelroutes (in de ‘natuur’, ‘stad’, langs ‘de kust’ en door ‘landelijk gebied’) verder verfijnen om de samenstellers te ondersteunen met achtergrondinformatie.