Zeker is nu dat de aardbeving op 8 september 2023 in het Marokkaanse Hoge Atlasgebergte (± 3000 doden, 5500 gewonden) veroorzaakt werd door een opvallend diepe breuk in de aardkorst, ongeveer 25 kilometer diep, dieper dan algemeen verwacht voor de regio, aldus blijkt uit een eerste nader onderzoek van het National Earthquake Information Center (NEIC) van de US Geological Survey. De precieze oorzaak is echter nog niet aan te geven; deze aardbeving maakt dan ook duidelijk dat nog veel onbekend is over de aardbevingen en processen van bergvorming in dit gebied, stellen de onderzoekers.

Aardbevingen voorspellen: Waar: Ja. Wanneer: Nee

1. Aardbevingen, zoals op 8 september 2023 in Marokko, doen zich soms ver van plaatgrenzen voor. De aardbeving in de Hoge Atlas laat zien dat platen ook intern deformeren: de in honderden tot duizenden jaren opgebouwde spanning in een breuk in de aardkorst (overschuiving), waarbij oudere gesteenten boven jongere worden geduwd, in de langzaam bewegende Afrikaanse plaat, was te groot geworden. Zie paarse stip.

2. Afghanistan, aan de rand van de Himalaya, ligt op de Euraziatische plaat, en is gevoeliger voor aardbevingen. Hier zijn vele actieve maar nauwelijks bestudeerde breuken. In de regio komen zware aardbevingen voor doordat de Indische en Arabische plaat vanuit het zuiden tegen de Euraziatische plaat aanduwen, en de spanning, net als in Marokko, op 11 oktober tot een aardbeving leidde. Zie oranje stip.

3. Beide aardbevingen spelen zich af in een onrustige zone waarbij de Afrikaanse plaat naar het noorden beweegt, als het ware draaiend rond een as, gelegen ten zuidoosten van de Azoren (zie groene stip), niet heel ver van Marokko, en in de buitenbocht sneller dan dicht rond de as. Afrika nadert landen als Afghanistan en Turkije met 5-6 mm/jaar. Bij Marokko is dat met 2-3 mm/jaar een stuk langzamer. Kortom: in het noordwesten van Afrika bouwt de spanning langzamer op dan in het oosten, in Zuid-Azië.